NHỮNG BẤT THƯỜNG HAY GẶP CỦA BAO QUY ĐẦU
Hẹp bao quy đầu ở trẻ em là bệnh dễ chẩn đoán? Cắt bao quy đầu là 1 tiểu phẫu đơn giản? KHÔNG ! không hoàn toàn như vậy! Không ít trẻ bị cắt bao quy đầu 1 cách không cần thiết, thậm chí đó là 1 sai lầm không thể sửa chữa do cắt bao quy đầu sai chỉ định làm cậu nhỏ đã ngắn lại càng ngắn hơn. Kết quả: tiền mất, tật mang. Bác sĩ Lê Sĩ Trung, chuyên khoa Phẫu thuật Tạo hình các dị dạng Sinh dục Tiết niệu trẻ em sẽ phân tích dựa trên cơ sở khoa học về vấn đề này.
Bao quy đầu bình thường là một bao da mỏng bọc trùm lên phía ngoài của quy đầu dương vật và có thể dễ dàng lộn ra để lộ toàn bộ quy đầu. Bao da này gồm có hai lớp: Lớp ngoài liền với da của thân dương vật, lớp trong là niêm mạc có nhiều dây thần kinh cảm giác rất nhậy cảm với kích thích tình dục. Bao quy đầu có tác dụng bảo vệ, tránh các thương tổn cho quy đầu và giữ khả năng nhậy cảm của quy đầu dương vật.
1/ Hẹp bao quy đầu ở trẻ em (Phimosis)
Hẹp bao quy đầu ở trẻ em là gì?
Là hiện tượng da bao quy đầu không thể/hoặc chỉ lộn ra được 1 phần quy đầu dương vật gây nên hẹp bao quy đầu hoàn toàn hay bán phần. Ở trẻ bị hẹp bao quy đầu, bao quy đầu hẹp chỉ đủ để tiểu tiện, mỗi lần tiểu tiện thường thấy bao quy đầu phồng to lên. Cần lưu ý rằng khi mới sinh, bao quy đầu còn chưa lộn hết, khi lớn lên từ 1 đến 2 tuổi, bao quy đầu mới dần dần lộn ra hết. Đây là hiện tượng bình thường, không cần điều trị.
Mục đích của phẫu thuật điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em?
- Tránh viêm nhiễm: sự ứ đọng chất tiết của các tuyến ở quy đầu tạo nên bựa sinh dục tích tụ (Smegma) và ứ đọng nước tiểu là điều kiện cho vi khuẩn phát triển, dễ gây viêm quy đầu. Về lâu dài, việc cắt bao quy đầu có tác dụng dự phòng ung thư dương vật.
- Điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em tạo thuận lợi cho sự phát triển bình thường của dương vật: hẹp bao quy đầu gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển để đạt được kích thước bình thường của dương vật.
- Loại bỏ những ảnh hưởng xấu đến chất lượng tình dục: Hẹp bao quy đầu cản trở toàn bộ khả năng nhậy cảm tạo nên khoái cảm tình dục của quy đầu và niêm mac bao quy đầu. Hẹp bao quy đầu gây đau khi dương vật cương làm giảm chất lượng tình dục và có thể gây nhưng biến chứng nặng nề khi hoạt động tình dục nhất là trong trường hợp hẹp bao quy đầu bán phần như thắt nghẹt bao quy đầu, chảy máu do rách quy đầu…
- Giúp cho tiểu tiện dễ dàng.
Các phương pháp mổ điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em?
- Cắt bao quy đầu (Circoncision): chỉ định cho trường hợp hẹp bao quy đầu hoàn toàn. Khi phẫu thuật cần lưu ý giữ lại tối đa phần niêm mạc bao quy đầu để bảo tồn khả năng cảm nhận khoái cảm tình dục. Sau phẫu thuật này, quy đầu thường xuyên lộ ra.
- Tạo hình nới rộng bao quy đầu (Plastie preputiale d’elargissement): Là phương pháp điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em, chỉ định khi có hẹp bao quy đầu không hoàn toàn. Đây là loại phẫu thuật tạo hình cho phép vẫn giữ lại được bao quy đầu 1 cách sinh lý, có khả năng che phủ quy đầu và lộn ra dễ dàng khi cần, nhờ đó bảo tồn tối đa chất lượng tình dục.
Phẫu thuật điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em không phải đơn thuần chỉ là “Cắt !” mà việc bảo tồn tối đa khả năng cảm nhận khoái cảm tình dục và thẩm mỹ là điều hết sức quan trọng.
2/ Dính bao quy đầu (Adherent prepuce)
Dính bao quy đầu hay gặp ở trẻ em (điều trị là bảo tồn không mổ) nhưng lại rất dễ nhầm với hẹp bao quy đầu ở trẻ em (điều trị ngoại khoa mổ cắt). Trên thực tế, không ít trẻ bị cắt bao quy đầu 1 cách không cần thiết do nhầm lẫn giữa 2 thể bệnh này, đặc biệt là ở trẻ <1 tuổi.
Trong dính bao quy đầu, bao quy đầu không hẹp nhưng bị dính chặt với quy đầu nên rất khó lộn ra được, thường vẫn thấy một phần quy đầu lộ ra tuy hơi nhỏ. Rất hay kèm theo 1 cục nhỏ bằng hạt lạc, màu trắng, nổi phồng lên dưới da quy đầu. Đây là bựa sinh dục ứ đọng (Smegma) sẽ được lấy đi dễ dàng khi nong bao quy đầu.
Điều trị dính bao quy đầu luôn là điều trị bảo tồn, không mổ. Nên bôi tại chỗ da quy đầu loại thuốc dạng kem chứa Corticosteroids (Betamethasone 0,05%) có tác dụng làm giãn và mềm da quy đầu, sau đó thực hiện thủ thuật nong bao quy đầu dưới gây tê tại chỗ. Nong bao quy đầu được coi là hiệu quả nếu sau khi nong, bao quy đầu lộn dễ dàng lộ đến tận phần ngấn quy đầu.
Trong dính bao quy đầu, bao quy đầu không hẹp nhưng bị dính chặt với quy đầu nên rất khó lộn ra được, thường vẫn thấy một phần quy đầu lộ ra tuy hơi nhỏ. Rất hay kèm theo 1 cục nhỏ bằng hạt lạc, màu trắng, nổi phồng lên dưới da quy đầu. Đây là bựa sinh dục ứ đọng (Smegma) sẽ được lấy đi dễ dàng khi nong bao quy đầu.
Điều trị dính bao quy đầu luôn là điều trị bảo tồn, không mổ. Nên bôi tại chỗ da quy đầu loại thuốc dạng kem chứa Corticosteroids (Betamethasone 0,05%) có tác dụng làm giãn và mềm da quy đầu, sau đó thực hiện thủ thuật nong bao quy đầu dưới gây tê tại chỗ. Nong bao quy đầu được coi là hiệu quả nếu sau khi nong, bao quy đầu lộn dễ dàng lộ đến tận phần ngấn quy đầu.
Chú ý, không được lạm dụng thủ thuật nong trong trường hợp điều trị hẹp bao quy đầu (phải cắt) vì không những chỉ gây đau cho trẻ mà còn gây sẹo sơ cứng tại vòng quy đầu làm hẹp quy đầu nặng nề hơn.
3/ Thắt nghẹt bao quy đầu (Paraphimosis)
Nghẹt bao quy đầu là biến chứng sảy ra sau hoạt động tình dục, thủ dâm hoặc trẻ em nghịch vùng dương vật, thường chỉ sảy ra ở người có bất thường bao quy đầu. Bệnh nhân rất đau do bao quy đầu lộn ra nhưng bị thắt nghẹt như ga-rô và không thể vuốt về vị trí bình thường được. Bao quy đầu trở nên xưng nề, căng mọng. Quy đầu bị thắt nghẹt trở chuyển màu tím sẫm thậm trí hoại tử.
Đây là 1 cấp cứu ngoại khoa. Việc sử lý đầu tiên là giải phóng ngay sự thắt nghẹt bằng cách rạch dọc vòng quy đầu thắt nghẹt hoặc lộn bao quy đầu trở lại vị trí bình thường dưới tê tại chỗ nếu bệnh nhân đến sớm. Sau đó hẹn mổ cắt bao quy đầu.
Đây là 1 cấp cứu ngoại khoa. Việc sử lý đầu tiên là giải phóng ngay sự thắt nghẹt bằng cách rạch dọc vòng quy đầu thắt nghẹt hoặc lộn bao quy đầu trở lại vị trí bình thường dưới tê tại chỗ nếu bệnh nhân đến sớm. Sau đó hẹn mổ cắt bao quy đầu.
4/ Hẹp bao quy đầu và lún dương vật (Concealed penis)
“Lún dương vật” hay còn gọi là “Vùi dương vật” (Verge enfouie) hay “Sa lầy dương vật” là 1 dị tật bẩm sinh với biểu hiện dương vật nhỏ, ngắn do bị lún sâu vào vùng mu, thân dương vật bị tụt ra phía sau chỉ còn ống da bọc dương vật và luôn phối hợp với điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em. Bệnh nhân phải ấn vào vùng mu để dương vật thò ra khi tiểu tiện. Lún dương vật ảnh hưởng xấu đến chức năng tiểu tiện, sinh dục và thẩm mỹ.
Nếu việc chẩn đoán phiến diện, chỉ nhận thấy biểu hiện hẹp bao quy đầu mà không hiểu biết về bệnh “Lún dương vật” sẽ đưa đến quyết định sai lầm không thể sửa chữa được là đã lỡ cắt bỏ bao quy đầu vì da bao quy đầu (ngay cả khi hẹp) là vật liệu vô giá để che phủ thân dương vật khi tiến hành phẫu thuật tạo hình dựng lại và kéo dài dương vật để điều trị dị tật lún dương vật này.
Nếu việc chẩn đoán phiến diện, chỉ nhận thấy biểu hiện hẹp bao quy đầu mà không hiểu biết về bệnh “Lún dương vật” sẽ đưa đến quyết định sai lầm không thể sửa chữa được là đã lỡ cắt bỏ bao quy đầu vì da bao quy đầu (ngay cả khi hẹp) là vật liệu vô giá để che phủ thân dương vật khi tiến hành phẫu thuật tạo hình dựng lại và kéo dài dương vật để điều trị dị tật lún dương vật này.
5/ Viêm bao quy đầu và quy đầu (Balanoposthitis)
Đây là biến chứng thường gặp của hẹp bao quy đầu. Trẻ bị xưng đau dương vật, quy đầu xưng đỏ, phù nề, chảy mủ, tiểu tiện buốt, có thể sốt…
Điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em: Vệ sinh tại chỗ bằng Betadine, nặn mủ, kháng sinh tại chỗ và toàn thân. Lên kế hoạch cắt bao quy đầu sau khi điều trị hết đợt viêm.
Điều trị hẹp bao quy đầu ở trẻ em: Vệ sinh tại chỗ bằng Betadine, nặn mủ, kháng sinh tại chỗ và toàn thân. Lên kế hoạch cắt bao quy đầu sau khi điều trị hết đợt viêm.
